اسب ها هرگز با هم مسابقه نمی دهند. ما انسان ها هستیم که آن ها را به مسابقه می کشیم.اسب ها هنگامی که آزاد و سر مستند به سرعت بادها می دوند. زنبورهای عسل نیز از هم پیشی نمی گیرند، همگی از گل ها کام دل برمی گیرند. و در پایان نیز کمتر از شهد گل نمی آفرینند. بال های یک پرنده با هم رقابت نمی کنند که به پروازش درآورند، و پرندگان نیز در یک دسته و در زمان پرواز از هم جلو نمی زنند، ولی همه ی آن ها به اوج می رسند.
ما انسان ها نیز گله وار آفریده نشده ایم که با هم مسابقه ی زندگی دهیم، ما تک تک به وجود آمده ایم تا زیست کنیم و به اوج های لایتناهی برسیم»
این سخنان نادر خلیلی است که با تمام وجود خود به آن ایمان داشت. خلیلی مبتکر خانه های سرامیکی در سال 1315 در تهران متولد شد و بالاخره بعد از کشیدن مرارت های بسیار وطی کردن مراحل مختلف زندگی در روز چهارشنبه یازدهم اسفند ماه 1386 در کالیفرنیا و دور از وطن چشم از جهان فرو بست و در روز سه شنبه بیست و یکم اسفند ماه در تهران به خاک سپرده شد. وی تحصیلات و تجربیات خود را در ایران، ترکیه و امریکا کسب کرد.
نادر خلیلی، نامی آشنا است؛ یعنی آنها كه با معماری سر و كاری داشتهاند او را خوب می شناسند؛ شخصیتی درویش مسلك كه ترجیح میدهد به جای وارد شدن در رقابتهای رایج در تلاش منفرد خود برای تجلی بخشیدن به ایدههایش به سر ببرد. خلیلی 27 سال با معماری خاك و خشت ایران درگیر بود، به جرات میتوان گفت كه در معرفی این نوع از معماری، مهمترین نقش را داشت. پیش از این جزو مهمترین اخبار خبرگزاریها و نشریات بود. او برنده یكی از پرافتخارترین جایزههای معماری جهان و پرافتخارترین جایزه معماری در جهان اسلام، جایزه معماری آقاخان بود.
خلیلی در بیش از 20 سال حضور مداوم خود در ایالات متحده، در بنیادها و مؤسسات مختلف (كه اكثراً هم خودش بنیانگذار آنها بود. ) مثلGeltaftan, SCI- و مؤسسه هنر و معماری خاك كالیفرنیاCal- و... همواره دغدغه معماری خاك را داشته و در یك كلام عشق خود را به عظمت بازگشت به عناصر دیرآشنای فرهنگ شرقی - ایرانی (آب و باد و خاك و آتش) به اثبات رسانیده بود؛ او هم شرق و هم غرب را خوب میشناخت. حضور خلیلی در ایران را میتوان دوران آموختن از آموزههای معماری بومی ایران دانست...

او موادی را که در کارهای اخیر خود استفادهمی کند "سوپر خشت" می خواند. او با این مواد سازه هایى عمدتا از کیسه شن و سیمخاردار - - مواد زمان جنگ، که به استفاده صلح آمیز درمى آید - - می سازد که نه فقطتوجه آرشیتکت ها ى ایالات متحده که از آنها تقدیر فراوانى دریافت کرده، بلکه سازمانملل را بخود جلب کرده است. سازمان ملل علاقه زیادى به استفاده روش هاى ساده خلیلىجهت ساختن پناهگاههاى اضطرارى براى پناهندگان یا براى کسانى که خانه خود را در اثربلاهاى طبیعى از دست داده اند نشان داده است.
در طى اوایل دهه 1980، او شروع به همکارى باجامعه علمى، که امید فراوانى به مساکن فضایى در خانه هاى سوپر خشت و سفالین اوداشت، نمود. سخنرانى وى در آکادمى ملى علوم آمریکا (National Academy of Sciences) درباره استفاده از خاک ماه جهت ساختن سازه هاى ساده در ماه باعث هلهله و تشویق ازطرف دلنشمندان شد - - واکنشى که معمولأ دراین طور کنفرانس هاى خشک علمی دیده نمىشود. از آنجائیکه هزینه فرستادن یک کیلوگرم ماده به فضا از دو کیلو طلا بیشتر است،شانس بالقوه استفاده از این مواد در دسترس، بسیار محبوب بنظر مى رسد.
در عین حال، در شهر هسپریا، مهندس خلیلىچندین ساختمان که تمامأ از مقررات زلزله سنجى و کدهاى دیگر ساختمانى کالیفرنیا،پیروى مى کند – که در میان سخت ترین مقررات ساختمانى در جهان محسوب مى شود - برپانموده است. او با استفاده از کیسه هاى شنى و سیم خاردار که باعث مى شود کیسه هاىشنى لیز نخورند، اکنون مشغول ساختن بناهای گوناگون از جمله یک خانه مدرن برای طبقهمتوسط که با سه اتاق خواب و دو گاراژ در شهر هسپریا است. تعجبى ندارد که شهردارهسپریا مى گوید که خلیلى قادر به ایجاد انقلابى در صنعت خانه سازى است.خلیلى بیش از آنکه از " معماری پایدار" سخنگوید، از الهام خود از مولوی رومى مى گوید. خلیلى مى گوید در ایران هر شخص بافرهنگى، شعر حفظ مى کند و با اشعار این شاعر آشناست. خلیلى حتى دو کتاب از گزیدهاشعار مولوی را به انگلیسى ترجمه کرده است و از طریق کار خلیلى و بسیارى دیگر،مولوی رومى یکى از پرطرفدارترین شعرا در ایالات متحده شده است. به گفته خلیلى، مولوی به " وحدت وجود" معتقدبوده و از اینکه عناصر چگونه از یکی به دیگری تبدیل می شود بسیار گفته است. او مىگوید که در پیروى از نگرش وحدت، او در صدد خلق یک واژه نامه معمارى جدید از سنت هاىقدیمى نیست، بلکه درطریق نائل آمدن به نگرش خود جهت عرضه پناهگاه براى نیازمندان، وطرح سازه های فضایی، سعى وى در " تبلور شعر به معماری پایدار" است. تنها دویدن ، نادر خلیلی چندین سال سراسر ایران را با موتور سیکلت درنوردید، و از هر گوشه و کنار مملکت پهناور ایران فکری، طرحی و نشانه ای ضبط و ثبت کرد که در قالب داستانی جذاب، سرگرم کننده و علمی از شروع تا پایان سفرهای درون ایران گفتگو می کند، و به این مهم پی می برد که چطور از ترکیب آب و خاک و پختن آن ها با آتش و باد، می توان خانه های طاق ضربی زیبایی ساخت و پخت، که این معماری چند هزار ساله اکثر شهرها و روستاهای ایران بوده که بدون اغراق در هیچ کجای دنیا معماری خاک و معماری بومی طاق و گنبد به پای ایران نرسیده است، همان معماری که در سه هزار سال پیش در چغازنبیل خوزستان به کار گرفته شده است.
" در روستایی به خانه ای برخوردم که بر اثر وقوع زلزله ای عظیم فرو نریخته بود و تنها خانه ای بود که در سراسر روستا بر جا مانده بود و این کوره ای بود که در آن کاشی و کول می پختند. خانه مثل سنگ شده بود و توپ هم نمی توانست به آن اثر کند. یک معماری که ضد باد، باران و زلزله است با این تفکر یک مدرسه در جوادآباد ور امین، و دوازده خانه قدیمی روستایی را گداخته کرده و به صورت نمونه هایی ارائه کرد و نمونه های دیگری در امریکا، آلمان، هندوستان، ژاپن و مکزیک. می گوید: " که طاق ضربی یک راه حل اساسی ارزان ضد زلزله و مقاوم برای مشکل عظیم اسکان بی خانمان هاست."

"بعد از 45 سال تلاشی بی وقفه برای رسیدن و به اجرا در آوردن طرح های قدیمی ایرانی، و افتخار به این امر که با آتش و باد و خاک و آب و چهار ارکان ساده این جهان خانه های با خشت و خاک بسازیم و درون آن شعله ای برافروزم. آن چنان که آتش خشت ها را در هم ذوب کند و فضایی یک پارچه به وجود آورد؛ خانه ای که همانند کوره شده باشد و یا کوره ای که بسان خانه باشد. و سپس این خانه را با آتش و لعاب های رنگی چون ظروف سفالین به زیبایی زینت دهم."